چوارشەممە, كانونی یه‌كه‌م 24, 2025
frku

transcultures

غادە السەمان لە نێوان -غەسان كەنەفانی و ئونسی ئەلحاج –

شوان ئەحمەد لە پەنجا و شەستەكانی سەدەی ڕابردودا, پۆلێك ئەدیب و نووسەر لە سوریاوە، سەری خۆیان هەڵدەگرن و لەبەیروتدا دەگیرسێنەوەو دواتر دەبنە ناوی دیاری ناوكایەی ڕۆشنبیری عەرەبی. نمونەكانیان وەك: (نزار قەبانی، غادە سەمان، جۆرج تەرابیشی، محەمەد ماغوت، ئەدۆنیس و…هتد). بەیروت لەو ساڵانەدا فەزایەكی ئازادی وەهای تێدابوو كە داهێنەران دەیانتوانی، قسەی …

درێژه‌

چی هەڕەشەیە بۆ سەر سروشت؟ سوتانی جەنگەڵی ئوسترالیا بە نمونە

د. مەدیحە سۆفی Image: Gerd Altmann لە فیلمە بەناوبانگەکانی ساڵی ٢٠٠٤ دا فیلمێك بەناوی دووسبەی  (The Day After Tomorrow) ، کە فیلمێکی ئەمریکیە لەلایەن دەرهێنەر (ڕۆڵاند ئێمریش)ەوە نووسراوە و دەرهێندراوە. تەواوی دەرئەنجام و ماکەکانی گۆڕانی کەشوهەوا لە شێوەی فیلمێکی زیندوودا وێنا دەکات؛ یەکێکە لەو فیلمانەی لە ڕوانگەی ژینگە بەگشتی، پاراستنی …

درێژه‌

”بۆچی ژن بەشداریی فیکری کەمە، یاخود وەبەرچاو نییە؟”

لەژێر ئەو ناونیشانە تەوەرێکمان کردۆتەوە و بانگەشەی نووسەران و هەموو ئەو کەسانە دەکەین کە لە خۆیاندا ڕادەبینن تەنانەت چەند دێڕێک لەو بارەوە بنووسن. کەتان خادمی Image: Rawpixel کەمی قەڵەمی ژنی کورد لە بواری فیکرو فەلسەفەدا کۆمەڵێک هۆکاری لە پشتە. – تایبەتمەندی سایکۆلۆجیەتی ژن بەگشتی لە دنیادا،  ژنان زیاتر لە دەربڕینی …

درێژه‌

‌ هەڕه‌شه‌كانی سه‌ر سیاسه‌ت له ‌وڵاته‌كانماندا

شوان نافع خورشید Image: Alex Yomare زۆرێک له ‌وڵاتان تووشی هه‌ره‌شه‌ی سیاسی دێن، لیستی ئه‌و هه‌ڕه‌شانەش ‌زۆرن. هه‌ندێكیان ئابوورین، جیوپۆلیتیكین، یاخود بە هۆی لێكترازان له‌ڕووی سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تیه‌وه‌ و په‌یدابوونی مه‌ترسی شه‌ری ناوخۆ و تیروریزمی جیهانی. به‌ڵام، زۆر جاریش ئه‌م كێشانه ‌دروست ده‌بن له‌به‌ر كه‌میی تێگه‌یشتنی سیاسی له‌لای میلله‌تان و …

درێژه‌

پیاوە بێشەرەفەكان -تراژیدیای كامی كلۆدێل-

شوان ئەحمەد “هەمیشە شتێكی نادیار ئازارم دەدات” -كامی كلۆدێل- ژنان كە توندوتیژیان بەرامبەر دەكرێت و دەچەوسێنرێنەوەو وەك كارەكتەرێكی پاسیڤ و هیچ لەبارەدا نەبوو سەیر دەكرێن، ئۆباڵەكەی تەنها بەئەستۆی خەڵكانێكی عەوام و نەخوێندەوارو بێ ئاگا نییە. تراژیدیای ژنان هەر بەرهەمی دەستی پیاوانی نەخوێندەوارو كۆنەپەرست و دەرون نەخۆش نییە، بەڵكو ئەو پیاوانەش …

درێژه‌

سینەمای کوردی و قەیرانی فیلمسازی

نەوزاد جەمال Image: DarkWorkX وەک لەوتاری پێشوومدا بەناوی”فیلمۆسۆفی؛ فەلسەفەی فیلم” باسمکردووە، فیلم و سینەما هێندە گرنگە لەڕووی بیرکردنەوەو کاریگەرە لە پرسیارسازکردندا کەوادەکات  وەک ئامرازێکی شارستانی و رۆشنبیری پێویست دابنرێت. هەروەها، لەم سۆنگەوە پێویستە ئاوڕێک لە ڕەوشی فیلم و سینەمای کوردی بدەینەوە. چونکە، نەوەی ئەمڕۆ هێندە نەوەی شاشەکانە، ئەوەندە وەرگرێکی باو …

درێژه‌

ئیکۆساید، پێنجەمین تاوانی نێونەتەوەیی

دکتۆر مەدیحە سۆفی لەدوای شەڕی جیهانی دووەمەوە و دامەزراندنی ڕێکخراوی نێونەتەوەیی و نووسینەوەی جاڕی نێونەتەوەیی لە ساڵی ١٩٤٥ دا، بابەتی پاراستنی مافی مرۆڤ بووە بابەتێکی دیار و گرنگ لە پەرەگرافەکانی ئەو ڕێکخراوە نێونەتەوەییەدا، پاشتر لەگەڵ راگەیاندنی جاڕی جیهانی مافی مرۆڤدا لە ساڵی ١٩٤٨ دا، ئەوەندەیتر لەسەر ئاستی جیهاندا، جەخت لەسەر …

درێژه‌

سۆسیۆلۆژیا رەوشەنبیریێ

موحسن ئۆسمان بەرلین بڵاوکردنەوەی بەشی دووی ئەم توێژینەوەیە بە کرمانجی Image: Nino Carè III ب پاشخانێن کولتورێ تەرلانی و خوەشباوریێ، ئەم وسا هاتینە پەروەردەکرن، کو چ “هزر، باوری و تێگەهشتن” ژ دەرڤەی مە باش/ راست نینن! هێشتا ئەو تشتێن ئەز راست دبینم، ئەو پیڤەرێ ژیانێ‌نە، ئانکو ل گەلێن ب کولتورێ …

درێژه‌

دژە-پاڵەوانی ئەم سەردەمە

خوێنەوەیەک بۆ فیلمی (جۆکەر) بەیان سەلمان دژە-پاڵەوان (anti-héros)، ئەو کارئاکتەرەی خەسڵەتەکانی پاڵەوانی تێدا نابینین. پاڵەوانیش بەو واتاییەی لە دەقی خەیاڵیدا لەسەری ڕێککەوتوون، وەکو دەقی ڕۆمان، لە کەسایەتی پاڵەوانێکدا بەرجەستە دەبێت کە هەموو خەسڵەتێکی باشی و ئازایەتی تێدایە. لە دەقێکمان بەناوی (دژە-ڕۆمان) کە لە یەکێک لە ژمارەکانی ڕۆژنامەی کوردستانی نوێ بڵاو …

درێژه‌

“هەرچۆنێك بێت؛ بۆرژوازیی لە هەژاران تۆقیوە”

چەند تێبینییەك دەربارەى فیلمی “جۆكەر پێشڕەو محەمەد سەرەتا دوای ئەوەى فیلمی “جۆكەر”م لە سینەمای “بابیلۆن”ی كرۆیتزبێرگی بەرلین بینی، لە دانیشتنێكی هاوڕێیانی “بازنەى واڵتەر بنیامین” لە بەرلین، پێش دەستپێكی بازنەی گفتوگۆ دەربارەى چەمكەكانی بارۆك، كەرنەڤالیسك، قەرەقۆز و هتد لە ئەدەبیاتی سەدەى حەڤدەی ئەڵمانییدا و شیكاریی بنیامین، ناوی فیلمی “جۆكەر” (2019) كەوتە …

درێژه‌