پێنج شه‌ممه‌, ئازار 28, 2024
frku

فیكر

تابوو یێ هزر و فه‌لسه‌فێ

جوان عزەت هه‌ر ژ سه‌رده‌مێ سۆكرات بگره‌ هه‌تا دگه‌هیته‌ سه‌رده‌مێ ده‌ستهه‌لاتداریێ دیرۆكا مرۆڤاهیێ دگوت: “هزر و فه‌لسه‌فه‌ ئه‌قلى وێران دكه‌ت”. نها ژى هه‌مان ئه‌و خواندنه‌ ل سه‌ر هزر و فه‌لسه‌فێ خوه‌ دووباره‌ دكه‌ن.  ب تایبه‌ت سیسته‌مێن ده‌ستهه‌لاتدارى ترس ژ هزر و فه‌لسه‌فێ هه‌یه‌. نه‌مازه‌ ئه‌و جڤاكێن وه‌هما هزرى ژ خوه‌ …

درێژه‌

ڵێدان ل ناسناما ژنێ

ئەگەر ئەز وەکۆ ژن د هشمەندیا وێ چەندێ دا نەبم، کو رەگەزەکا داگیرکریمە! گرنگە ب سەلمینم.            “جوان عزەت” جوان عزەت ژیان ب خوە ل سەر سێکۆچکا “ئەڤین، ئازادى و بەرپرسیاريێ” هاتیە زمان، نە گرنگییدان ب رەھ و ریشالى یا  ڤێ سێکۆچکێ دەرگەهى ل بەر سێکۆچکا “نە حەزکرن، بندەستى و بێ …

درێژه‌

رۆشنبیرێ ئازادیخواز کییە؟      

جوان عزەت رۆشنبیرێ ئازادیخواز کییە؟ ئەڤە ئێک ژ پرسیارێن گرنگ و پێویستە کو هەر ئێک ژ مە ل خوە بکەت. رۆشنبیرێ ئازادیخواز، ئەوە ئەوێ خوە ل سەروویا هەر تشتەکێ دناڤ واقیعیدا رووددەت ببینیت. ئێک ژ خالێن گرنگ یێن رۆشنبیرێ ئازادیخواز ئەوە، کو دگەل خواندنا “نها/ ئێستا” بژیت. راڤەکرن و هزرکرن …

درێژه‌

كتێبە زۆر خراپەكان

– فردریك نیتشەی نەفرەتی، مارتن هایدیگەری درۆزن، میشێل فوكۆی دێوانە – شوان ئەحمەد بەرایی: وەك چۆن كتێبخانەكان پڕن لەكتێبی باش و لە تێكستی چێژبەخش، بەو جۆرەش خاڵی نین لە بەرهەمی خراپ و لە نوسینی هەڵیتوپەڵیت. چۆن بە سەر كتێبی گرنگ و تایبەت و سەنگیندا دەكەوین، ئاوەهاش دەرگیری كتێبگەلێك دەبین كە …

درێژه‌

کتێبی فەلسەفەی ئازادی

لێپێچینەوەی: دڵشاد کاوانی بەم زووانە چاپ و بڵاو دەکرێتەوە کتێبی “ئازادی لێپێچینەوە”، لە فەلسەفەی ژان پۆڵ سارتەردا، کتێبێکی سەت لاپەڕەیی ڕەخنەیی فەلسەفییە، شەشەمین کتێبی چاپکراوی نووسەر و ڕەخنەگر دڵشاد کاوانییە، لە ماوەیەکی زۆر نزیکدا، لە دووتوێی بەرگێکی قەشەنگدا دەکەوێتە بەردیدی خوێنەران. ئەم کتێبە، شیکاری و ڕاڤەکردن و ڕەخنەگرتنە لە هەندێک …

درێژه‌

بۆچی فەلسەفە بە بابەتێکی سەخت دادەنرێت؟

یوسف ئیسماعیل پێشەکی: سەختی هەستپێکراوی فەلسەفە  زۆرجار فەلسەفە بۆ زۆر کەس بە بابەتێکی ترسناک دادەنرێت. زۆربەی بەهۆی ئاڵۆزیی و سروشتی ئەبستراکتەکەی دەگەڕێتەوە. بۆ ژمارەیەکی زۆری خوێندکاران فەلسەفە یەکەم ناساندنیانە بۆ بیرکردنەوەی ئەبستراکت و ئەم گۆڕانکارییە لە بیرکردنەوەی کۆنکرێتییەوە دەتوانێت تەواو چالاک بێت. سەرەڕای ئەوەش، ئەو چەمکانەی لە فەلسەفەدا باس دەکرێن …

درێژه‌

دەربارەی فەلسەفەی ئیمانوێل کانت

یوسف ئیسماعیل پێشەکی بۆ ئیمانوێل کانت Kant Immanuelو بەرهەمە فەلسەفییەکانی ئیمانوێل کانت بەشێوەیەکی بەرفراوان وەک یەکێک لە گەورەترین فەیلەسوفەکانی هەموو سەردەمێک دادەنرێت، کە بە بەشدارییە پێشکەوتووەکانی لە چەندین بواری فەلسەفەدا ناسراوە. لەوانە، میتافیزیک، ئیپیستمۆلۆژی، ئەخلاق، جوانناسی.  کانت لە ساڵی ١٧٢٤ لە شاری کۆنیگسبێرگ لە ویلایەتی پرۆسیا لەدایک بووە، زۆربەی ژیانی لە …

درێژه‌

ئاخافتنی: گرنگى فەڵسەفە

جوان عزەت، كەنان بليج كەنان بليج: پرسيارى يەكەم/ فەڵسەفە چييە؟ جوان عزەت: وەڵامدانەوە/ مژارى فەڵسەفە مژارێكى گرنگ و ئاڵووزە، بەڵام ئەو مرۆڤەى كە دەبێتە منداڵى فەڵسەفە دەبێ شرۆڤەكاريەكان زور بە ئاسانى بگەينێتە مرۆڤ و كۆمەڵگا. ئەگەر بڵێين فەڵسەفە چييە؟ وا ديار دەبێت فەڵسەفە، لە هەر قۆناغ و سەردەمێك خەريكى دروستكردنى …

درێژه‌

مەعریفەی فێربوون لە نێوان زانین و نەزانین دا

دڵشاد کاوانی پێشەکی پرسیاری سەرەکی کە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە دیاریکردنی سروشتی مەعریفە بریتییە لە “بۆچی فێردەبم، بۆچی پێویستم بە فێربوونە؟” پرسیارێکە کە ڕەنگە زۆربەی خەڵک لە خۆیان کردبێت. دەیانەوێت بزانن بۆچی فێربوون گرنگە ئایا تەنها بۆ چێژبینیە، یان لەبەر پێویستییە، یان ڕوونتر بڵێین ناچاری زانینی زانستین. بەها و مانای هەموو …

درێژه‌

ناسیۆنالیزم و دەرهاویشتە خراپەکانی لە سەدەی بیست و یەکەمدا

دڵشاد کاوانی ئەگەر مرۆڤایەتی سەر بە تاکە کولتوورێک بێت ئەویش مرۆڤبوونە، کە پشکی شێری لە سەختی و دەردە هاوبەشەکانی لە سروشتەوە وەرگرتبێت، ئەی بۆچی نەتەوەکان بەگشتی و نەتەوە سەردەستەکانی وەک ئینگلیز و ئەمریکی و چین و ڕووسی و چەندین نەتەوەی دیکە مەیل و حەز و ئارەزووی ناسیۆنالیستی بەهێزیان هەیە؟ ئایا ناسیۆنالیزم …

درێژه‌