فیكر

یوسف ئیسماعیل پێشەکی بۆ ئیمانوێل کانت Kant Immanuelو بەرهەمە فەلسەفییەکانی ئیمانوێل کانت بەشێوەیەکی بەرفراوان وەک یەکێک لە گەورەترین فەیلەسوفەکانی هەموو سەردەمێک دادەنرێت، کە بە بەشدارییە پێشکەوتووەکانی لە چەندین بواری فەلسەفەدا ناسراوە. لەوانە، میتافیزیک، ئیپیستمۆلۆژی، ئەخلاق، جوانناسی.  کانت لە ساڵی ١٧٢٤ لە شاری کۆنیگسبێرگ لە ویلایەتی پرۆسیا لەدایک بووە، زۆربەی ژیانی لە …

جوان عزەت، كەنان بليج كەنان بليج: پرسيارى يەكەم/ فەڵسەفە چييە؟ جوان عزەت: وەڵامدانەوە/ مژارى فەڵسەفە مژارێكى گرنگ و ئاڵووزە، بەڵام ئەو مرۆڤەى كە دەبێتە منداڵى فەڵسەفە دەبێ شرۆڤەكاريەكان زور بە ئاسانى بگەينێتە مرۆڤ و كۆمەڵگا. ئەگەر بڵێين فەڵسەفە چييە؟ وا ديار دەبێت فەڵسەفە، لە هەر قۆناغ و سەردەمێك خەريكى دروستكردنى …

دڵشاد کاوانی پێشەکی پرسیاری سەرەکی کە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە دیاریکردنی سروشتی مەعریفە بریتییە لە “بۆچی فێردەبم، بۆچی پێویستم بە فێربوونە؟” پرسیارێکە کە ڕەنگە زۆربەی خەڵک لە خۆیان کردبێت. دەیانەوێت بزانن بۆچی فێربوون گرنگە ئایا تەنها بۆ چێژبینیە، یان لەبەر پێویستییە، یان ڕوونتر بڵێین ناچاری زانینی زانستین. بەها و مانای هەموو …

دڵشاد کاوانی ئەگەر مرۆڤایەتی سەر بە تاکە کولتوورێک بێت ئەویش مرۆڤبوونە، کە پشکی شێری لە سەختی و دەردە هاوبەشەکانی لە سروشتەوە وەرگرتبێت، ئەی بۆچی نەتەوەکان بەگشتی و نەتەوە سەردەستەکانی وەک ئینگلیز و ئەمریکی و چین و ڕووسی و چەندین نەتەوەی دیکە مەیل و حەز و ئارەزووی ناسیۆنالیستی بەهێزیان هەیە؟ ئایا ناسیۆنالیزم …

فەلسەفە، ئایین، کولتوور، سیستەم، زانست، بە نموونە دڵشاد کاوانی بەشی دووەم (٦) بۆچوونە دژ بەیەکەکان بۆ مانەوە هەروەها لە ڕووی مێژووییەوە بۆچوونە دژ بە یەکەکان سەبارەت بە سروشتی چاکە و خراپە، زۆرێک لە گەلانی ناچار کردووە کە ببنە چەند ئایینێک یان لە یەک کاتدا چەندین ئایین پەیڕەو بکەن. با چاوێک …

فەلسەفە، ئایین، کولتوور، سیستەم، زانست، بە نموونە دڵشاد کاوانی بەشی یەکەم (1) پێشەکی  دروستکردنی بێهاوتای گەردوون هەمیشە سەرساممان دەکات بە شکۆمەندی سروشتی خۆی لە ماوەی ملیۆنان سەدەی جووڵەی ڕێکوپێک لە هەموو شتێکدا لە وردی تەنۆلکە ئەتۆمییەکانەوە تا گەورەی هەسارەکان. لەو ساتانەدا بیرکردنەوەمان دان بەوەدا دەنێت، کە هەموو دەستکەوتەکانی کۆتایی هاتووە. …

سمکۆ محەمەد زیاتر لە 30 ساڵە فكر كەوتۆتە خزمەت كاپیتالیزمی هاوچەرخی دوای سۆڤیەت، لەدوای ئەزموون كردنی مۆدێرنەوە كە بونیادگەراكانی بەرهەمهێنا و ماركسیان وەكو پیاوێكی ئایدیۆلۆژیستی دۆگما پێناسە كرد، ئیدی دژەكانی بەهەموو ئایدیاكانەوە ئەم فەلسەفەیەیان لەبیری خەڵكدا بردە دەرەوە، تەنانەت لەنێو شانە حیزبیەكانیشدا هەوڵێك هەبوو بۆ ناشیرین كردنی ماركس و خودی …

دڵشاد کاوانی هەرچەندە بە درێژایی مێژووی فەلسەفە لەگەڵ هەر ڕەوت و دیدگا و قوناغێکی فەلسەفییدا، فەلسەفە وەک میکانزمێکی فکریی مەعریفی لەپاڵ ئەو چەمکانەی کە کاری فەلسەفەکاری کراوە، فەلسەفە خۆشی کەوتۆتە بەر شەپۆڵی هزری و پێناسە و وێنای جیاوازی بۆچوونەکان، بۆیەشە زۆر لەبارەی فەلسەفە نووسراوە و جۆرەها شیکارو ڕاڤەی بۆ کراوە. …

نموونه‌/ مودێربوونا ئه‌قلێ سه‌رده‌مى جوان عزه‌ت باب، پێناسه‌كا كویرا هزرى و دیرۆكى و سیاسى یه‌. هزربكه‌ به‌رى هزاران سالان رۆلێ بابى هه‌بوویه‌، بگره‌ ژ سه‌رده‌مێ ئیبراهیم و مۆسا پێغه‌مبه‌ر رۆلێ بابى رۆله‌كێ سه‌رده‌ست بوویه‌، ئانكو ئه‌ڤ پێناسه‌ و ره‌هه‌ ڤه‌دگه‌ریته‌ قۆناغا درۆستبوونا بنگه‌هێ بابسالاریێ. ل گورى وان زانیارێن د ئیكولۆژى/ …

ئەزهار نامق ئەحمەد سۆفستاییەکان لە سەدەی چوارسەدی پێش زایین کۆمەڵەیەک پەیدابوون کە ئاراستەی فەلسەفەیان لە لێکۆڵینەوە لە بنچینەی بوون و گەردوون گۆڕی بۆ لێکۆڵینەوە لە مڕۆڤ و تواناکانی و چۆنێتی زانین. ئەوان ئایینیان بەتەواوی بەلاوەنا و خوداوەندەکانیان ڕەتکردەوە. سەفسەتەگەری بەواتایی دوو شتی جیاوازی تێکچنراو دێت، لە یونانی دێریندا سەفستەگەراکان یان …