چوارشەممە, كانونی یه‌كه‌م 24, 2025
frku

transcultures

ململانێی پیاوسالاری و ژنسالاری لە کورتە چیرۆکی “ئیمپراتۆریای ژن”ی دڵشادکاوانی

 توێژەینەوە: هیڤی عمر یاسین بەشی یەکەمی توێژینەوەکە (تیۆری) پێشەکی  ململانێ یەکێکە لەو پرسە گرینگانەی کە زانستە مرۆڤایەتییەکان و دەروونیەکان گرنگی پێدەدەن، بەشێکە لە ڕەفتاری مرۆڤ، مرۆڤ دوای لەدایکبوونی ڕووبەڕووی ململانێکانی ژیان دەبێتەوە. ململانێ تەنها لەنێو خودی دوو ڕەگەزی جیاوازدا نییە، بەڵکو تەنیا لەنێو خودی یەک ڕەگەزیشدا بوونی هەیە، بەڵام هۆکار …

درێژه‌

بیری مرۆڤ لە نێوان پێکدادانەکانی مانەوە و فەزیلەتی بوون

فەلسەفە، ئایین، کولتوور، سیستەم، زانست، بە نموونە دڵشاد کاوانی بەشی یەکەم (1) پێشەکی  دروستکردنی بێهاوتای گەردوون هەمیشە سەرساممان دەکات بە شکۆمەندی سروشتی خۆی لە ماوەی ملیۆنان سەدەی جووڵەی ڕێکوپێک لە هەموو شتێکدا لە وردی تەنۆلکە ئەتۆمییەکانەوە تا گەورەی هەسارەکان. لەو ساتانەدا بیرکردنەوەمان دان بەوەدا دەنێت، کە هەموو دەستکەوتەکانی کۆتایی هاتووە. …

درێژه‌

هێزی سروشت و هێزی زانست

د. مەدیحە سۆفی زانا و شارەزایانی بواری جیۆلۆژی دەمێکە گەیشتوونەتە ئەو ڕاستییەی، کە گۆی زەوی بە گشتی بریتی نییە لە یەک پارچە، بەڵکۆ چەند پارچەیەکی جیاوازن پێیان دەگوترێ (پلێتی تێکتۆنی)، بەریەککەوتنی کۆتایی ئەو پارچانە و لێخشاندنیان لەگەڵ یەکتردا وزەیەک دروست دەکات؛ ئەو وزەیە بەشێوەی ماتەوزە لە چینەکاندا کۆدەبتەوە و دەمێنێتەوە[[1]] …

درێژه‌

ئایندەی مرۆڤ و تەکنەلۆژیا لە زنجیرەی ”ئاوێنەی ڕەش”

ڕزگار کاوانی (١) ئەم زنجیرەیە، کە بە زمانی ئینگلیزی ناونیشانەکەی black mirror، باسی کاریگەریی تەکنەلۆژیا لەسەر مرۆڤ دەکات. بەپێی چیرۆکەکانی هەر زنجیریەکی، دەکرێت لە داهاتوودا ڕووبدات، بەشێکیش ئێستای مرۆڤایەتی لەناویدا دەژین. دەمەوێت بە کورتی بۆچونی خۆم لەسەر یەکە یەکە لە زنجیرەکان لێرەدا بنووسم، چونکە پێم وایە سوودی دەبێت بۆ ئەوانەی …

درێژه‌

ســـــینەمای ئێـــــرانی و دیـــوەکـــــەی تـــری مــــرۆڤ

خەلیل زێوەیی ئەگەرچی سینەمای ئێرانی بەدەرنیە لە کاریگەریی سیستەمی سیاسی، وەک هەر سینەمایەکی تری وڵاتانی سێیەم، ئەمەش بۆتە حاڵەتێکی سروشتی لە تەواوی دونیا، کە هونەری سینەما جیاواز لە هونەرەکانی تر کەوتۆتەژێر فۆکەسی سیاسی و تەنانەت بەشێک لە سیستەمە سیاسیەکان، وەک پڕۆژەیەکی سیاسی بەکاری دێنن لە ململانێکانیاندا، بەڵام یەکێک لە خەسڵەت …

درێژه‌

ماركسیەتی پۆست مۆدێرنە، گەڕانەوەی ماركس بۆ كۆمەڵگە

سمکۆ محەمەد زیاتر لە 30 ساڵە فكر كەوتۆتە خزمەت كاپیتالیزمی هاوچەرخی دوای سۆڤیەت، لەدوای ئەزموون كردنی مۆدێرنەوە كە بونیادگەراكانی بەرهەمهێنا و ماركسیان وەكو پیاوێكی ئایدیۆلۆژیستی دۆگما پێناسە كرد، ئیدی دژەكانی بەهەموو ئایدیاكانەوە ئەم فەلسەفەیەیان لەبیری خەڵكدا بردە دەرەوە، تەنانەت لەنێو شانە حیزبیەكانیشدا هەوڵێك هەبوو بۆ ناشیرین كردنی ماركس و خودی …

درێژه‌

کورتە گفتوگۆیەک سەبارەت بە چەمکی جێندەر

د. شه‌ونم یه‌حیا و ناسك سعید ناسك سعید: هه‌ركاتێك چه‌مك و زاراوه‌یه‌كی نوێ دێته‌ ناو كۆمه‌ڵگه‌ پێویسته‌ وه‌ك لایه‌نه‌ زانستیه‌كه‌ی شیكاری بۆ بكرێت و لای تاك تێگه‌یشتنی بۆ دروست بكرێت، له‌م رووه‌وه‌ گفتوگۆیه‌كمان له‌گه‌ڵ (د.شه‌ونم یه‌حیا) دكتۆرا  له‌ فه‌لسه‌فه‌ی كۆمه‌ڵناسی له‌ زانكۆی سۆربۆن/ پاریسی یه‌ك، و ده‌سته‌ی ڕاوێژكاری زانستی له‌ …

درێژه‌

هەردوو دیوی بانگخواز و نووسەر

دلێر محەمەد نوری بانگخواز: بانگخواز کەسایەتیەکی جێگیری نەگۆڕی متمانەبەخۆی، ڕەشباوەڕی ئایینییە. ئەو هاتووە، پەیامێکی ئایینی ڕووتی ئامادەکراوی نەسەلمێنراو لە ڕووی زانست و لۆجیکەوە، بگەیێنێت. هەر بۆ ئەوەی کە ئەرکەکەشی، زوو کۆتایی نەیەت، لووتی خۆی، لە زۆر مەسەلەی زانستی و کۆمەڵایەتی و مێژوویی و مرۆڤایەتیشەوە، وەردەدات. سەرچاوەی زانیارییەکانی بانگخواز لە یەک …

درێژه‌

پەراوێزخراوان

عەلی حەسەن کاغەزەکانی بەدەم سەرنجێکی هەوەسئامێزەوە لەسەر مێزەکە دانا، پاشان وەک ئاماژەیەک بۆ کارە بەدخووەکانی، دەستی بۆ ڕوومەتی کیژەکە برد: ”بەڕاستی ئەوەندە جوانیت شایەن خزمەت کردنیت. ئەو پرچە تێگەڵەت وەک شەپۆلەکان، ئەو لێوانەت بۆ خۆیان گیراوەی ئاوی گوڵن، لەسەروو ئەوەش، بەو لەش ولارە سەرنجڕاکێشەت چۆن داوات لێ نەکەم لەگەڵمدا قاوەیەک …

درێژه‌

سێ کورتە چیرۆک

بڵند ڕۆستەم باجەلان دابڕان هه‌ستی به‌ نائومێدی ده‌كرد. هه‌ركه‌ به‌یانییان له‌ خه‌و هه‌ڵده‌ستا، چه‌شنی مشتێك شه‌كری وردە ده‌پرژا به‌سه‌ر قه‌راغی په‌نجه‌ره‌كه‌. دوێنێ له ‌پیاوێكیان ماره‌ كردبوو، حه‌زی نه‌ده‌كرد شووی پێبكا. ئه‌و بۆچوونه‌ی په‌سه‌ند كرد، كه‌ شه‌راب و ئیمان له‌سه‌ر یه‌ك خوان كۆنابنه‌وه‌. بڕیاریدا ئاوی (زمزم) و هه‌نار هه‌ڵبژێرێت و واز …

درێژه‌