موحەمەد ڕ. ئەحمەد پێشکەوتنی زانستی پێشکەوتنی مرۆڤایەتی نیە بەڵکو پێشکەوتنی زیرەکی مرۆڤە. زیرەکیش لە مرۆڤدا ناوچەیەکە بێ لایەنە واتە لە خودی خۆیدا نە چاکە نە خراپە؛ بەمانایەکی دیکە، دەتواندرێت زیرەکی ھەم بۆ چاکە بەکاربھێنرێت ھەم بۆ خراپە ( ھەم دەرمان و ئامرازەکانی ئاسانکردنی ژیان فەراھەم دەکات، ھەم چەکی وێرانکەر). مرۆڤ …
درێژهڕهتكردنهوهی پهیوهندی هاوڕێیەتی؛ راگرتنی سارتەر بەرامبەر سارتەر
هاوڕێ خالید فەلسەفە و مرۆڤ بەرایی فەلسەفاندنی چەمکی (هاوڕێیەتی) (Friend ship) لە فۆرمە نەریتییهكهیدا دەگەڕێتەوە بۆ ئەفلاتۆن. كاتێك لەسەر بنەمای چینەکان جۆری پەیوەندییە هاوڕێییەتییەکانی پۆلێن كرد. تیۆری ئهفلاتۆن (تاك له پێاو گشت) جهخت له ناوهندییهتی سیستهم دهكاتهوه بە ئامانجی بەدیهێنانی چاكهی گشتی و هارمۆنی. بهم پێیه رۆڵ و پێگهی …
درێژهماکەکانی گۆڕانی کەشوهەوا دەمێکە گەیشتووەتە بەردەرگامان
بەشی دووەم د. مەدیحە سۆفی شارەزا و پسپۆرەکانی بواری ژینگە بە خستنەڕووی دەرئەنجامی توێژینەوە و لێکۆڵینەوەکانیان ئەو ڕاستییە دووپات دەکەنەوە؛ کە گۆڕانی کەشوهەوا لە ئەنجامی چالاکییەکانی مرۆڤەوەیە، ئابووری کلاسیک و بەکاربردنی وزەی بەردین (خەڵوز، نەوت، گازی سروشتی) پشکی سەرەکی لە کاریگەرییەکانی گۆڕانی کەشوهەوای بەردەکەوێت. دوا ڕاپۆرتی IPCC بەڵگەی تەواوی ئەم …
درێژهبەستەڵەک یان کرانەوەی بیر؟
گەڕانەوە بۆ بیری ئەشکەوت نشینان! دلێر محەمەد نوری لە کتێبی (کیف تصبح انسانا) ی نووسەری میسری د.شەریف عەڕەفەدا هاتووە کە: دلێر محەمەد نوری تەها حسێن ١٨٨٩-١٩٧٣ نووسەر و ڕەخنەگری گەورەی میسری لە وتەیەکیدا دەڵێت: ”تەمەڵی هۆشە… وا لە خەڵکی دەکات کە ئارەزوو بکەن بەوەی بە ئاسانی کۆن وەربگرن و خۆیان …
درێژهپێناسەیەک بۆ ڕۆمانی ”دەریا و خەونە شاراوەکەی مەرجان”، بەیان سەلمان
ئاوات محەمەد ئەمین ڕۆمانی ”دەریا و خەونە شاراوەکەی مەرجان” بە کارێکی ئەدەبیی ناوازەیە، بەوپێیەی هەموو ڕەگەزەکانی ڕۆمانی هاوچەرخی لەخۆ گرتووە. هەروەک چۆن بە خاڵی وەرچەرخانی دەزانم لە ڕەوتی ژیانی ئەدەبیی نووسەرەکەیدا لەبەر ئەم هۆیانە: ناکرێت ئەم دەقە وەک رۆمانێکی مێژوویی بناسین بەمانا باوەکەی، بەئەندازەی ئەوەی کارکردنە لەسەر ئامادەگی رابردوو بە …
درێژهماکەکانی گۆڕانی کەشوهەوا دەمێکە گەیشتووەتە بەردەرگامان
د. مەدیحە سۆفی بەشی یەکەم دواجار گۆڕانی کەشوهەوا ڕاستییەکی ئەوەندە ڕەها و تاڵە کە باجی ڕووبەڕوبوونەوەی قوربانییەکی زۆر و داڕمانێکی بێوێنەی ژینگەی ژیان بەدوای خۆیدا دەهێنێت، هیچ کەلەبەرێک و هیچ گۆشەیەکی جیهان لێی بێبەش نابێت. بە پێی توێژینەوەکان، دەرکەوتووە کە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەڕێژەیەکی کاریگەرتر دەکەوێتە بەر کاردانەوە نەرینییەکانی گۆڕانی کەشوهەواوە، …
درێژهڕۆمانى مەزراى ئاژەڵان: دەلاقەیەک بۆ ڕوانین لە شۆڕش
ناودار زیاد ئەوەندەى ئاگاداربم ڕۆمانى مەزراى ئاژەڵانى جۆرج ئۆڕوێڵ پێنج وەرگێڕانى بۆ سەر زمانى کوردى بۆ کراوە. بۆ زیاتر لە حەفتا زمانى دونیاش پاچڤەکراوە. کراوە بە فیلم و ئەنیمەیشن. هەزاران وتار و توێژینەوەشى لەبارەوە نووسراوە. ئەم ناوبانگەى ڕۆمانەکە سەروەختى تەواوکردنى ڕۆمانەکەمان بیرناباتەوە لە ساڵانى چلەکانى سەدەى ڕابردوودا کاتێک ئۆروێڵ لە …
درێژهبیری بەرماڵەکەی نەنکم ئەکەم
دلێر محەمەد نوری عەیامێکە بیری ئیماندارانی حەفتاکان و هەشتاکانی گەڕەکێکی میللی کەرکووک ئەکەم. ئەو ئیمانەی بایەقوشەکەی بەعس لە سەرەتای نەوەددەکان، شتێکی بە ناوی حەملەی ئیمانییەوە داهێنا بۆ لە ناوبردنی هەستی مرۆڤ دۆستانە و ئاشتی خوازانە و پێکەوەژیان و گیانی کوردپەروەرانەی خەڵکانی شارەکەم. ئیدی لەو ڕۆژەوە زۆرێک لە ئیمادارانی ئەمڕۆی شارەکەم …
درێژهسیستهمى پهروهرده و كاریگهرى له سهر ژن
پرۆسهى پهروهردهى سیاسى جوان عیزهت بەشی سێهەم وهكو ژنێكى یاخى حهزم له گۆڕانكاریه، گۆڕانكارى له پرسیارهوه سهرهەڵدهدات، ئهى ناكرێت ئێمهى ژن پرسیار له پرسهكانى خۆمان بكهین؟ ئهى ناكرێت دیالێكتیك و پرسیاركردن به دوو مشتۆمڕى سهرنجڕاكێش درۆست ببێت؟ نهوال سهعداوى، له وتارى ”ژن و سیاسهت”دا زۆر به جوانى پرسیارێك دهرۆژنێت و …
درێژهمناڵانی کورد لە تاراوگە، یان تیژیان بکەن یان گێژ!
دلێر محەمەد نوری مناڵان بە تایبەتی مێینەکان خەمە گەورەکەی کوردانی تاراوگەیە. پەروەردەکردنی مناڵان بەو جۆرەی دایکان و باوکانی ئەیخوازن جەنگی دۆڕاوی باوانی کوردە دژ بە پەروەردەی باو یان پەروەردەی گشتی لە نێو قوتابخانە و سێکتەرەکانی دیکەی وڵاتە ڕۆژئاواییەکان. بنەماڵە کوردەکانی تاراوگە هەمیشە لە لێکدانەوە و دڵەڕاوکێ و ململانێدان لەگەڵ کۆمەڵگا …
درێژه
transcultures ترانسكولتوور