شەممە, تشرینی دووه‌م 1, 2025
frku

transcultures

فیلمۆسۆفی: سەرەتایەک لە فەلسەفەی فیلم1

نەوزاد جەمال سینەما بەستنەوەی مرۆڤە بە جیهانەوە! ئەندرێ تارکۆڤیکسی Image: Maret Hosemann سەرەتا لەبیرکردنەوەی سادەباودا، ئەگەر بابەتێک سەیروسەمەرە یان ئەقڵ نەیبڕێت، پێیدەوترێ ”فلیم” (فیلم)ە. یان، ئەگەر کەسێک بە پەنێکی بەسەربێت، دەوترێت: ”بوو بە فیلمێ کە قوڕبەسەری دەهێنایە پێکەنین”. سەرەڕای زێدەڕەوی لەم دەربڕینەدا، دوو رەهەندی گرنگ لەخۆدەگرێت: یەکەم؛ بەسەرهات گێڕانەوە کە …

درێژه‌

سیاسەتی ڕەگەزپەرستی ئۆردوگان، چ خزمەتێکی بە خەڵکی تورکیا کردووە؟

مەدیحە سۆفی / ئەڵمانیا Image: Javier Robles ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی، لە دوای شەڕی دووەمی جیهانیەوە ساڵی ١٩٤٥ وە دامەزراوە. لە ئیستادا ١٩٢ دەوڵەت ئەندامی ئەو ڕێکخراوە نێودەوڵەتیەن، بەندەکانی جاڕی نێودەوڵەتی ئەو ئەنجومەنی ئاسایشە بەناو، هەمووی لە پێناوی دابینکردنی ئاشتی و دادپەروەریە لە نێوان وڵاتانی جیهاندا، سەرەکیترینیان پەرەگرافی چوارەمی بەندی دووەمە …

درێژه‌

وێنە و شرۆڤە

دیواری کۆن و دیواری نوێ وێنە بە کامێری: بەرزێ موحییەدین ئەم وێنیەیە خاتوو (بەرزێ موحییەدین) بۆی ڕەوانە کردین لە بەرلین، لە ئەڵمانیا. وێنەکە، نوسینێکی گرافیتییە، لەسەر دیواری تونێلی وێزگەی میترۆیەک کێشراوە. هەتا ئێرە ئاسایە… بەڵام گرنگی وێنەکە لەوەدایە، کە ئەو وێزگەی میترۆیە ناوی (بیرناوە شتراسە)   Bernauer straßeدەکەوێتە هەمان ئاستی دیوارە …

درێژه‌

توێژینه‌وه‌ فێمێنیستییه‌كان و پرسی جێنده‌ر له‌ ئه‌ده‌بدا

باران ئۆگۆستی ٢٠١٨ Image: Gordon Johnson ئه‌ده‌ب‌ وه‌ك‌ كایه‌یه‌كی هونه‌ریی تایبه‌تی به‌رپرس و لێپرسراو، وه‌ك زمانێكی گوزارشتكار و بیستراو،‌ له‌سه‌ر ئاستی تاك به‌ڕاڤه‌ی ده‌روونی و له‌سه‌ر ئاستی كۆ به‌‌ نوێنه‌ری ژیان داده‌نرێت. چه‌مكی (جێنده‌ر) له‌م كایه‌یه‌دا وه‌ك بوونه‌‌ بایۆلۆژ‌ی و بوونه‌‌ دروستكراو و به‌رهه‌مهاتووه‌كه‌ی، بابه‌تێكی بنچینه‌یی و گرنگه‌ له‌ بینینی …

درێژه‌

خود لە بەرداشی (من)ەکاندا

موحەمەد ئەحمەد Image: Pixbay ھەر خودێک لە چەندین (من) پێکھاتووە؛ بەجۆرێک ناتوانین وێنای خود بەبێ (من)ەکان بکەین چونکە خود ھەر دەبێ لە دۆخی منێکدا دەربکەوێ یا بەسەریدا بسەپێندرێ. ھەر وەھا ناشتوانین وێنای خود لەگەڵ منەکان بکەین، چونکە کاتێک خود لە دۆخی منێکدا دەردەکەوێ خودەکە تێدا ون دەبێت و منەکە زەق …

درێژه‌

لە 6ی حوزەیرانی ساڵی 1944 چی ڕوویدا؟

بەیان سەلمان نووسینی سەر وێنەکە/ کورد: نامەوێ شەڕ بکەم هێزە ئەمریکییەکان بۆ یارمەتیدانی هێزە فەرەنسییەکان گەیشتنە شاری نۆرماندی لە فەرەنسا. تەلەفوونێک، (sms)، لەوانەیشە (لایکێکی) فەیسبووک بووبێ کە هەردوو سەرگەورەی- نەوەی عوسماییەکان (ئەردوگان) و نەوەی زلهێزەکان (دۆناڵد ترەمپ) ڕیککەوتوون لەسەرئەوەی چۆن دەستی چەکهەڵگری کورد ببڕن. ئەو وێنەیە باس لەوە دەکات. با …

درێژه‌

كاریگه‌ری تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له‌سه‌ر ژیانی تایبه‌تی

له‌م سه‌رده‌مه‌دا تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان، وه‌ك فه‌یسبووك، تویته‌ر، ئینستاگرام … هتد بوونه‌ به‌شێك له‌ ژیانی زۆرینه‌ی خه‌ڵك. له‌رێگه‌یانه‌وه‌ ده‌توانین هاوڕێی نوێ بدۆزینه‌وه‌، گفتوگۆبكه‌ین، راوبۆچوونی خۆمان بنووسین، وێنه‌ و ڤیدیۆی ژیانی تایبه‌تی بڵاوبكه‌ینه‌وه‌... ئا لێره‌وه‌ ئیشكالییه‌ته‌كه له‌ چه‌ند روویه‌كه‌وه‌ ده‌رده‌كه‌وێت.

درێژه‌

غەریبەكەی دونیای ئێمه

پشتیوان عەلی Image: parcocoparisienne مێژووی‌ ئێمه‌ به‌بێ‌ ئه‌و هه‌وڵه‌ كه‌مه‌ی‌ هه‌ندێك له‌ شاعیره‌كانی‌، فۆرمێكه‌ له ‌مێژووی‌ چه‌كداری.  ئه‌و مێژووه‌شی‌ كه‌ له ‌قۆناغێكدا هه‌ژاریی زمانی‌ شاعیره‌كانی‌ ده‌ژیا، مێژوویه‌كه‌، كه‌ شاعیره‌كانی‌ شه‌ڕی‌ په‌تیبوون و پابه‌ندبوون و مانه‌وه‌ی‌ زمانه‌كه‌یان ده‌كرد و له ‌فۆبیای‌ هه‌ر ناو و وشه‌یه‌كی‌ بێگانه‌دا زمانیان به‌رته‌سكتر و ناگەشەكردووتر ده‌رده‌خست. …

درێژه‌

سەهۆڵبەندانی باکور، دووەم ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست

د. مەدیحە سۆفی / ئەلمانیا Image: Pixabay  گۆڕانی کەش و هەوا و بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی بەرگەی گۆی زەوی بەگشتی، کاردانەوەی نەرێنی تایبەتی لەسەر جەمسەری سەهۆڵبەندانی باکور، کە پێی دەوترێت ئارکتیک Arctic هەیە. وشەی ئارکتک لە وشەی (arktos)ی یۆنانیەوە هاتووە و بە مانای ورچ دێت، کیشوەری سەهۆڵبەندانی باکووریش ژینگەیەکی لەباری گونجاوە …

درێژه‌

فێندەمێنتالیزمی ئایینی

گفتوگۆ لەگەڵ تەسلیمە نەسرین تەسلیمە نەسرینPhoto: taslimanasrin.com شوان ئەحمەد کردوویەتی بەکوردی شه‌ڕی‌ تۆ له‌دژی‌ فێنده‌مێنتالیزم، ته‌نها فێنده‌مێنتالیزمی‌ ئیسلامی‌ ناگرێته‌وه‌، به‌ڵكو سه‌ركۆنه‌ی‌ فێنده‌مێنتالیزم مه‌سیحی ‌‌و یه‌هودی ‌‌و هیندۆسیش ده‌كه‌یت. خاڵی‌ هاوبه‌شی‌ نێوان ئه‌مانه‌ چیه‌؟ بێگومان، من به‌گژ فێنده‌مێنتالیزمدا ده‌چمه‌وه‌ له‌هه‌ر كوێیه‌ك بێت. من بۆخۆم به‌درێژایی‌ ژیانم به‌ده‌ست فێنده‌مێنتالیزمی‌ ئیسلامیه‌وه‌ چه‌شتومه‌. له‌ …

درێژه‌