یەکشەممە, كانونی یه‌كه‌م 7, 2025
frku

شیكاریی

زیندان و کۆڕەو

دۆستۆیڤسكی، بەیان سەلمان   رەفیق سەعید بەراوردێك لە نێوان دوو كتێب كە جیاوازی نوسینیان سەدەیەكە لە زەمەن دەبێت. یەكێكیان ڕۆمانە و ئەوی تریان ژیاننامەیە. نوسەرەكان:  دۆستۆیڤسكی ”گەورە ڕۆمانووسی ڕووسی و جیهانییە” مرۆڤ دۆست و ژیان دۆستێكە بێ جیاوازی بوونەوەرەكان. دۆستۆیڤسكی ی بروای وایە دادوەرەكانیش بەدەرنین لە تاوان، وەك خۆی دەڵێت: …

درێژه‌

مەعریفەی فێربوون لە نێوان زانین و نەزانین دا

دڵشاد کاوانی پێشەکی پرسیاری سەرەکی کە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە دیاریکردنی سروشتی مەعریفە بریتییە لە “بۆچی فێردەبم، بۆچی پێویستم بە فێربوونە؟” پرسیارێکە کە ڕەنگە زۆربەی خەڵک لە خۆیان کردبێت. دەیانەوێت بزانن بۆچی فێربوون گرنگە ئایا تەنها بۆ چێژبینیە، یان لەبەر پێویستییە، یان ڕوونتر بڵێین ناچاری زانینی زانستین. بەها و مانای هەموو …

درێژه‌

ناسیۆنالیزم و دەرهاویشتە خراپەکانی لە سەدەی بیست و یەکەمدا

دڵشاد کاوانی ئەگەر مرۆڤایەتی سەر بە تاکە کولتوورێک بێت ئەویش مرۆڤبوونە، کە پشکی شێری لە سەختی و دەردە هاوبەشەکانی لە سروشتەوە وەرگرتبێت، ئەی بۆچی نەتەوەکان بەگشتی و نەتەوە سەردەستەکانی وەک ئینگلیز و ئەمریکی و چین و ڕووسی و چەندین نەتەوەی دیکە مەیل و حەز و ئارەزووی ناسیۆنالیستی بەهێزیان هەیە؟ ئایا ناسیۆنالیزم …

درێژه‌

توند و تیژیی بێدەنگیی

بەیان سەلمان لە نێوان بەگشتیکردنی خوو و سروشتی ژن، وێنەی دایکایەتی، وێنەی ژنێتی، وێنەی فریودەر، وێنەی تێکۆشەر و جەنگاوەر و هتد. چۆن ژن لەنێو بەکەتەلۆگکردنی ئەو وێنانەی بەسەر کەسایەتیدا سەپێندراوە خۆی بدۆزێتەوە؟ ئەمڕۆ مرۆڤەکانی نێو چوارگۆشەی کوردستانی ڕۆژهەڵات بەرەوڕووی توندوتیژییەکی بێوێنە بوونەتەوە، ژنان لەنێوانیاندا پشکی شێریان بەر کەوتووە. لەلایەکەوە وەکو …

درێژه‌

کاتێک ئایین لە سیاسەت مارە دەکرێت!

دلێر محەمەد نوری سیاسەت وەکو پارەدارێک و بەرژەوەندی خوازێک، بۆ مانەوەی خۆی پێویستی بە میهرەبانێکی پەروەردەکاری گوێڕایەڵی پارە پەرستی ماڵداریکەری وەکو ئایین هەیە. هەر کاتێک سیاسەت لە باوەڕی ڕاستی مرۆڤانە و ئازادانە و دیموکراسییانەی خۆی لایدا و لە قومارخانەکانی دونیا پێکی نەوتی هەڵقوڕاندەوە و پارە و سەروەتی میللەتی تەخشان و …

درێژه‌

بیری مرۆڤ لە نێوان پێکدادانەکانی مانەوە و فەزیلەتی بوون

فەلسەفە، ئایین، کولتوور، سیستەم، زانست، بە نموونە دڵشاد کاوانی بەشی دووەم (٦) بۆچوونە دژ بەیەکەکان بۆ مانەوە هەروەها لە ڕووی مێژووییەوە بۆچوونە دژ بە یەکەکان سەبارەت بە سروشتی چاکە و خراپە، زۆرێک لە گەلانی ناچار کردووە کە ببنە چەند ئایینێک یان لە یەک کاتدا چەندین ئایین پەیڕەو بکەن. با چاوێک …

درێژه‌

ململانێی پیاوسالاری و ژنسالاری لە کورتە چیرۆکی “ئیمپراتۆریای ژن”ی دڵشادکاوانی

 توێژەینەوە: هیڤی عمر یاسین بەشی دووەم ململانێی پیاوسالاری و ژنسالاری لە کورتە چیرۆکی “ئیمپراتۆریای ژن”  چیرۆکی ئیمپراتۆریای ژن لە نووسینی (دڵشاد کاوانی) (١٥) یە. ئەم چیرۆکە پڕ لە ڕووداو و گێڕانەوەی ململانێی ژنسالاری و پیاوسالاریی، ژنان و پیاوانی دەسەڵاتخواز لە ململانێدان، بە ئاراستەیەکی نەرێنی پڕ لە گرێی دەروونی و لە …

درێژه‌

ململانێی پیاوسالاری و ژنسالاری لە کورتە چیرۆکی “ئیمپراتۆریای ژن”ی دڵشادکاوانی

 توێژەینەوە: هیڤی عمر یاسین بەشی یەکەمی توێژینەوەکە (تیۆری) پێشەکی  ململانێ یەکێکە لەو پرسە گرینگانەی کە زانستە مرۆڤایەتییەکان و دەروونیەکان گرنگی پێدەدەن، بەشێکە لە ڕەفتاری مرۆڤ، مرۆڤ دوای لەدایکبوونی ڕووبەڕووی ململانێکانی ژیان دەبێتەوە. ململانێ تەنها لەنێو خودی دوو ڕەگەزی جیاوازدا نییە، بەڵکو تەنیا لەنێو خودی یەک ڕەگەزیشدا بوونی هەیە، بەڵام هۆکار …

درێژه‌

بیری مرۆڤ لە نێوان پێکدادانەکانی مانەوە و فەزیلەتی بوون

فەلسەفە، ئایین، کولتوور، سیستەم، زانست، بە نموونە دڵشاد کاوانی بەشی یەکەم (1) پێشەکی  دروستکردنی بێهاوتای گەردوون هەمیشە سەرساممان دەکات بە شکۆمەندی سروشتی خۆی لە ماوەی ملیۆنان سەدەی جووڵەی ڕێکوپێک لە هەموو شتێکدا لە وردی تەنۆلکە ئەتۆمییەکانەوە تا گەورەی هەسارەکان. لەو ساتانەدا بیرکردنەوەمان دان بەوەدا دەنێت، کە هەموو دەستکەوتەکانی کۆتایی هاتووە. …

درێژه‌

هێزی سروشت و هێزی زانست

د. مەدیحە سۆفی زانا و شارەزایانی بواری جیۆلۆژی دەمێکە گەیشتوونەتە ئەو ڕاستییەی، کە گۆی زەوی بە گشتی بریتی نییە لە یەک پارچە، بەڵکۆ چەند پارچەیەکی جیاوازن پێیان دەگوترێ (پلێتی تێکتۆنی)، بەریەککەوتنی کۆتایی ئەو پارچانە و لێخشاندنیان لەگەڵ یەکتردا وزەیەک دروست دەکات؛ ئەو وزەیە بەشێوەی ماتەوزە لە چینەکاندا کۆدەبتەوە و دەمێنێتەوە[[1]] …

درێژه‌