چوارشەممە, كانونی یه‌كه‌م 24, 2025
frku

transcultures

سندوقی دراوی نێودەوڵەتی وەک ئەهریمەن دێت، پارەمان بەقەرز دەداتێ و ڕۆح و گیانیشمان بەتاڵان دەبات!

گفتوگۆ لەگەڵ بیۆنگ شول هان شوان ئەحمەد کردوویەتی بەکوردی بیۆنگ شول هان ساڵی ١٩٥٩ لە سیئۆلی پایتەختی کۆریای باشوور لەدایک بووە. لەساڵی ١٩٨٥ لەوڵاتی ئەڵمانیا نیشتەجێیەو خاوەن ڕەگەزنامەی ئەو وڵاتەیە. سەرەتا درۆ لەگەڵ دایک و باوکیدا دەکات و پێیان دەڵێت بەمەبەستی خوێندنی کانزاناسی (میتالۆرجیا) دەچێت بۆ ئەوروپا، بەڵام وا ناکات …

درێژه‌

کامێرا، ئامێرێک بۆ دەربڕین

بەیان سەلمان بەرلەوەی لایەکانی کامێرا تاوتوێ بکەین، لەسەر ڕۆڵی وێنە دەوەستین و کەمێک شی دەکەینەوە. لەپێشاندا با بپرسین: تەماشای چی دەکرێت؟ واتە ئەو بابەتەی سەیر دەکرێت بریتییە لە سروشت؟ لە مرۆڤ؟ لە گیان لەبەرەکان؟ یاخود هەرچ بابەتێکی تر…؟ بێجگە لەوەی زۆر گرنگە بزانین شوینی ئەو وێنەیە کوێیە؟ کێ گرتویەتی؟ لە …

درێژه‌

ئاوارە، تەنیا لەنێو هەموواندا

بەیان سەلمان Image: par Pixabay بەبڕینی هاواری ئاوارەیەک بە کامێرای تەلەفیزیۆن، کە وێنەکانی بە دنیادا پەخش دەکرێن، تەنیایی هەر یەکێک لەنێو هەموو تەنیاکانی تردا دەبینین و هاوکات نایشیانبینین. عەقڵانیەت لە ئاست وێنەکاندا بێهودەیە. لەناو شانۆگەریەکی تراژێدی بە ئیشخستنی هزر وەک ماشێنێکی ڕووناکبیری، چەمکی لێکدانەوەی کارەساتەکانت پێ لەدەستت دەدات. لە هەناوی …

درێژه‌

“له‌سه‌ره‌تاوه‌ خه‌ون هه‌بوو”، ڕۆمانێك ده‌رباره‌ی‌ سه‌فه‌ری‌ شیعرییه‌ت و شۆڕشگێڕی‌

زانیار محه‌مه‌د له‌سه‌ره‌تاوه‌ چی‌ هه‌بوو؟ بوون چ واتایه‌كی‌ له‌خۆگرتبوو؟ ئه‌وه‌ی‌ ده‌ستیپێكرد وشه‌ بوو یان خه‌ون؟ سه‌ره‌تا زمان له‌ئارادا بوو یان ئاماژه‌؟ بۆچی‌ ڕه‌مز پانتایی‌ گه‌وره‌ی‌ خه‌ون داگیرده‌كات؟ بۆچی‌ ئاماژه‌ و ڕه‌مزه‌كانیش ده‌بنه‌وه‌ به‌ به‌شێكی‌ بونیادی‌ له‌زماندا؟ ئایا خه‌ون ئه‌م دۆخانه‌ ده‌سازێنێت؟ خه‌ون دروستكراوی‌ ناو سه‌رێكی‌ به‌قه‌باره‌ بچوكی‌ مرۆڤه‌، یان له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ …

درێژه‌

فێمینیزم و  زانستە مرۆڤایەتییەکان

دیالۆگ لەگەڵ خانمە فەیلەسوفی ئەمریکی مارتا نوسباوم ئەنجامدانی: فاتیمە الشملان و: هاوڕێ خالید پێشەکی پڕۆفیسۆر مارتا نوسباوم، مامۆستای یاسا و فەلسەفەی ئاکارە لە “زانکۆی شیکاگۆ”، چەندین کتێبی لەبارەی: “دادپەروەری و فێمینیزم و بەستنەوەی هەستەکانی مرۆڤ بە یاسا و سیاسەتەوە”، بڵاوکردۆتەوە. کتێبی،”نەک بۆ قازانج: بۆچی دیموکراسی پێویستی بە زانستە مرۆڤایەتییەکان هەیە؟” …

درێژه‌

سیسته‌مى په‌روه‌رده‌ و كاریگه‌رى له‌ سه‌ر ژن

“به‌شى دووه‌م” پرۆسه‌ى په‌روه‌رده‌ى كۆمه‌ڵگا جوان عیزه‌ت له‌ مێژووى كۆمه‌ڵگاى مرۆڤایه‌تییه‌وه‌ تاكو ئێستا په‌رورده‌ مه‌ڵبه‌ند و ناوه‌ندى پێگه‌یاندنى مرۆڤ و كۆمه‌ڵگاى مرۆڤایه‌تى بووه‌. په‌روه‌رده‌ شوڕ‌شێكى گه‌وره‌ى مرۆڤایه‌تییه‌. هه‌روه‌ها به‌رده‌وام له‌ هه‌وڵى گوڕان و پێشكه‌وتن دایه‌. له‌م به‌شه‌ دا په‌روه‌رده‌ چه‌مكێكى فره‌ڕه‌هه‌ند به‌ خۆیه‌وه‌ ده‌بینێت، كه‌ زورێك له‌ ڕه‌هه‌نده‌كانى په‌یوه‌ندى به‌ …

درێژه‌

دەربارەی گەڕۆکبوونی مرۆڤ

دیلان قادر له‌ نێو ئەو هەوڵانەی بۆ پێناسەکردنی مرۆڤ دراون، مرۆڤ وه‌ك ئاژه‌ڵێكی كۆمه‌ڵایه‌تی، مرۆڤ وه‌ك خاوه‌نی زمان، مرۆڤ وه‌ك خاوەنی هۆشمه‌ندی و مرۆڤ وەک هونەرساز و ئامێرساز، هەوڵێکی جودا لەو تێڕوانینەیە هەیە كه‌ مرۆڤ وه‌كو گەڕۆکێک ده‌بینێت، وەکو بوونەوەرێکی جێ بە خۆ نەگرتوو، وەکو زیندەوەرێک کە شوێنگۆڕین هەم مەرجی …

درێژه‌

چەند خۆشە خوشکەکانمان باسمان بکەن

شوان ئەحمەد  (ئەدۆنیس و فاتیمە ئیسبەر) ئەدۆنیس وەک عارفی گەورە ئیبن عەرەبی، ستایشێکی بێئەندازەی مێیایەتی دەکات و پرسی ژن لەکۆمەڵگەی عەرەبی و ئیسلامی و خۆرهەڵاتیدا، یەکێکە لەو بابەتانەی بەجدی وەریگرتووە و لێبڕاوانە خەمی لێدەخوات. ڕەنگە کەم کەس بزانن وەک سەرنووسەری گۆڤارەکە، ئەدۆنیس لەبەر خاتری پرسی ژنان، (مەواقیف)ی ڕاگرت. سەروەختێک ستافی …

درێژه‌

سیسته‌مى په‌روه‌رده‌ و كاریگه‌ریى له‌ سه‌ر ژن

جوان عیزه‌ت به‌شى یه‌كه‌م ____________________________________ پرۆژه‌ى دروستكردنى سیسته‌مى په‌روه‌رده‌ پرۆژه‌ێكى ئه‌ندێشه‌ییه‌. له‌ ڕاستىیدا، بریتییه‌ له‌ هه‌وڵدان و دروستكردنى به‌رهه‌مهێنان و به‌رهه‌مداریى كۆمه‌ڵگه‌، به‌تایبه‌تى گه‌شه‌كردنى هزر و بیرى تاكه‌كه‌سى. په‌روه‌رده‌ له‌ بۆنیادى خۆیدا به‌ره‌و هێلى گۆڕانكارى ده‌چێت و هیچ جارێك ناگاته‌ خالى كۆتاى، به‌ڵكۆ له‌ گۆر جەو و كات و زه‌مه‌ن  …

درێژه‌

عەلمانییەت لە فەڕەنسا La Laïcité en France

کاروان بازیان عەلمانییەت بە فەڕەنسی پێی دەوترێت la laïcité، زۆرجار بە شێوەیەکی شێواو بە تاکی کورد گەیەندراوە، لەم بوارەیشدا، هەریەکە لە ئیسلامی و سەلەفییەکان لەلایەک و ئەوانەشی کە ناوی خۆیان ناوە عەلمانی لەلایەکی تر، بە هەڵە شیدەکەنەوە. هەردوولا عەلمانییەتیان وەک عەقیدە و بیروباوەڕ پێناسە کردووە، ئەمە لەکاتێکدا عەلمانییەت نە عەقیدەیە، …

درێژه‌