پێنج شه‌ممه‌, ئازار 28, 2024
frku

کاتێک ئایین لە سیاسەت مارە دەکرێت!

دلێر محەمەد نوری


سیاسەت وەکو پارەدارێک و بەرژەوەندی خوازێک، بۆ مانەوەی خۆی پێویستی بە میهرەبانێکی پەروەردەکاری گوێڕایەڵی پارە پەرستی ماڵداریکەری وەکو ئایین هەیە.

هەر کاتێک سیاسەت لە باوەڕی ڕاستی مرۆڤانە و ئازادانە و دیموکراسییانەی خۆی لایدا و لە قومارخانەکانی دونیا پێکی نەوتی هەڵقوڕاندەوە و پارە و سەروەتی میللەتی تەخشان و پەخشان کرد و گەندەڵی تاوەکو بیناقاقای هات و خەڵکی هەژار و بێداک و بێ باوک و بێدەرەتان خست، ئیتر کاتی مەرگی دێت و ‘ڕەعیەت’ جموجۆڵی تێدەکەوێت تا پلەی پەلاماردانی. لێرەوە، سیاسەت پێویستی بە هاوکاری ئایینە تا ڕەعیەتی بۆ هێور بکاتەوە و هیوابڕاوی ئەم دونیای بە هیوای دونیای دوایی پێ بگۆڕێتەوە. چاوی پێ بنووقێنێ لە ئاستی سیاسەت و خواروخێچێکانی سیاسەت و نەبوونی و هەژاری. ستەمی سیاسەتی بە غەزەبی خوا لە خودی میللەت خۆی بۆ لە قەڵەم بدات، لە کاتێکدا خۆی قوربانی دەستی سیاسەت و ئایینە. کاتێک سیاسەت سەرکێشی دەکات و بە ڕێگەیەکی چەوتدا ئەڕوا و ناتوانێ بگەڕێتە بۆ دواوە، بۆ ئەوەی خۆی ڕابگرێ پێویستی بە ئایینی ماڵداریکەر و گوێڕایەڵە. لێرەوە، پێویستی هاوسەرگیری بەرژەوەندیخواز دێتە ئاراوە. ئەم هاوسەرگیرییەی سیاسەت و ئایین هەم تەمەنی ئایین دڕیژە دەکاتەوە و هەم گیانی سیاسەت لە فەوتان دەپارێزێت. تاکە هەڵخەڵەتاوی نێو ئەم پڕۆسەی هاوسەرگیرییەش میللەتە.

لەم جۆرە هاوسەرگیرییە هیچ گەشەیەکی مرۆیی و میللی ڕوونادات، تاکە شتێک کە ڕوو دەدات دوو لایەنی ناو ئەم پڕۆسەیە کە سیاسەت و ئایینن، خزمەت بە بەرژەوەندی و ئابووری یەکتری دەکەن. بیانوو و هۆکار بۆ مانەوەی یەکتری دەهێننەوە.

            بۆ نموونە بۆ ئەوەی میللەت لە شۆڕش دژی سیاسەتی گەندەڵ و ستەمکار دووربخرێنەوە، ئایین ژیانی دونیایی لای میللەت بێبایەخ و سفر دەکاتەوە. دەسەڵات بە غەزەبی خودایی لە میللەت ناوزەد دەکات. داوای لێ دەکات بگەڕێنەوە لای خودا بەڵکو بەزەیی پێماندا بێتەوە و خۆی چارەی دەسەڵاتمان بۆ بکات. میللەت مەمنوونی برسێتی و نەداری ئەکات و ناوی دەنێ سەبری ئیمان. برسێتی و قات و قڕی و کێشەی سیاسی و ئابووری ناو دەنێت تاقیکردنەوەی خودایی و میللەت سەرگەرمی کێشەی خێزان و ئەخلاق و ئیمان دەکات. خۆشگوزەرانی ژیان بیری تاکەکان دەباتەوە و بەهەشتی پڕ حۆری و خۆراک و شەراب دەکاتە ئامانج. دەسەڵات و سیاسەت دەکات بە قەدەری ئیلاهی سەپاو و گوێ لێگیراو. ئازادی و هونەر و غەیرە دین دەکاتە دوژمن و ڕێگری ئیمان. سیاسەت بەمە کێی بوێ لە ڕێگەی هاوسەری ئیمانەوە ڕیسوای دەکات. میللەتیش دەکات بە مەڕی گوێڕاڵی بێ وزە و بێ هێزی گۆڕانکاری. بەرانبەر هەموو ئەم  چاکانەی ئایین سیاسەتیش لە داهات و ئابووری و دەسەڵات بەشی ئایینیشی لێ دەدات. لە کوێ ئایین پێویستی بە بیانووی مانەوە و گەشەکردن بوو دەسەڵات کۆمەکی پێ دەکات. بۆ نموونە داخستنی باڕ و یانەی شەوانە، ڕێگری لە کۆڕ و سیمیناری زانستی و ڕۆشنگەری، قەدەغەی کتێب و سانسۆری فیلم و داڕشتنی یاسا بە دڵی ئایین و…هتد.

سیاسەت لە هەر لێدانێک لە ئازادی تاکەکەسی و دیموکراسی و ئازادی ڕادەربڕینێک، پەنا بۆ بیانووی زۆرینەی ئایینی و بەها کۆمەڵایەتییەکان دەبات و هەر ئەمەش دەبێت بە بیانوویەکی باش بۆ مانەوەی ئایین بە پێوە لە مینبەرەکان و مانەوەی قەرەباڵغی لە دەوری وتارەکانی.

            ماوەتەوە بڵێم هاوسەرگیری سیاسەت و ئایین هاوسەرگیرییەکی نەزۆکە و هیچ بەرهەم و هیچ گەشەیەکی کۆمەڵایەتی و هزری و داهێنانێکی لێ شین نابێت و ئەم هاوسەرگیرییە تەنها دەبێتە مایەی پێکەنینی سیاسەت و ئایین بە خەمۆکی و گوێڕایەڵی بێ هۆشی میللەت.

گەر سەیرێکی مێژووی سعودیە و میسر بکەین دەبینین ساڵانێکی زۆر سیاسەت و ئایین دەستییان تێکەڵ کردبوو لە سەر جەستەی میللەت دەژیان. لە میسردا ئەزهەر بوو بوو بە خاوەنی ئەخلاق و ژیانی میللەت و دەسەڵاتیش بە خاوەنی ئابوری و سیاسەت. لە سعودیاش ژیانی خەڵکی بە دەستی موفتیێەکانی سعودیە بوو و نەوت و سیاسەتیش لە دەستی دەسەڵاتدا بوو. ئەوان خەریکە وردە وردە هەموو شتێک دەگەرێننەوە دەستی سیاسەت و ئایین دەخزێننەوە شوێنی خۆی، بەڵام سیاسەتی کوردی تازە بە تازە خەریکە مارەی خۆی لە ئایین دەبڕێتەوە.

Images: https://pixabay.com/fr/

Arek Socha

ha11ok

Check Also

ئەگەر لە بازنەیەکی سەرووی خۆمانەوە لە جیهان بڕوانین/ بەشی یەکەم

د.مەدیحە سۆفی گۆی زەوی لە ڕوبەڕوبوونەوەیەکی سەختی کێشەی جۆراوجۆردایە، کە ئیدی دەستی مرۆڤ ناتوانێت بە …