سمکۆ محەمەد زیاتر لە 30 ساڵە فكر كەوتۆتە خزمەت كاپیتالیزمی هاوچەرخی دوای سۆڤیەت، لەدوای ئەزموون كردنی مۆدێرنەوە كە بونیادگەراكانی بەرهەمهێنا و ماركسیان وەكو پیاوێكی ئایدیۆلۆژیستی دۆگما پێناسە كرد، ئیدی دژەكانی بەهەموو ئایدیاكانەوە ئەم فەلسەفەیەیان لەبیری خەڵكدا بردە دەرەوە، تەنانەت لەنێو شانە حیزبیەكانیشدا هەوڵێك هەبوو بۆ ناشیرین كردنی ماركس و خودی …
درێژههەردوو دیوی بانگخواز و نووسەر
دلێر محەمەد نوری بانگخواز: بانگخواز کەسایەتیەکی جێگیری نەگۆڕی متمانەبەخۆی، ڕەشباوەڕی ئایینییە. ئەو هاتووە، پەیامێکی ئایینی ڕووتی ئامادەکراوی نەسەلمێنراو لە ڕووی زانست و لۆجیکەوە، بگەیێنێت. هەر بۆ ئەوەی کە ئەرکەکەشی، زوو کۆتایی نەیەت، لووتی خۆی، لە زۆر مەسەلەی زانستی و کۆمەڵایەتی و مێژوویی و مرۆڤایەتیشەوە، وەردەدات. سەرچاوەی زانیارییەکانی بانگخواز لە یەک …
درێژهتوند و تیژیی بێدەنگیی
بەیان سەلمان لە نێوان بەگشتیکردنی خوو و سروشتی ژن، وێنەی دایکایەتی، وێنەی ژنێتی، وێنەی فریودەر، وێنەی تێکۆشەر و جەنگاوەر و هتد. چۆن ژن لەنێو بەکەتەلۆگکردنی ئەو وێنانەی بەسەر کەسایەتیدا سەپێندراوە خۆی بدۆزێتەوە؟ ئەمڕۆ مرۆڤەکانی نێو چوارگۆشەی کوردستانی ڕۆژهەڵات بەرەوڕووی توندوتیژییەکی بێوێنە بوونەتەوە، ژنان لەنێوانیاندا پشکی شێریان بەر کەوتووە. لەلایەکەوە وەکو …
درێژهبۆ ئەو هەموو تراژیدیایە لە باشوور شۆڕشی هەڵنەگیرساند؟
د. مەدیحە سۆفی قسەکردن لەسەر دۆخی ژیار و ئاستی ئازادی ئێستای ژنان لە وڵاتانی ڕۆژئاوادا، بە مانای بەراوردکردنی نییە لەگەڵ ئاستی ژیاری نێو کۆمەڵگەی خۆمان، بۆ گەیشتن بەو ئاستەی ئێستا لەو وڵاتانەدا مێژوو قسەی خۆی هەیە و قۆناغەکانی ئەو گۆڕانە بەپێی پێداویستی ئەو کاتە ئەو گۆڕانەی بەدوای خۆیدا هێناوە، دەبێ …
درێژهفەلسەفە لە نێوان چییەتیی مەعریفە و پێویستیی بابەتیی بوون
دڵشاد کاوانی هەرچەندە بە درێژایی مێژووی فەلسەفە لەگەڵ هەر ڕەوت و دیدگا و قوناغێکی فەلسەفییدا، فەلسەفە وەک میکانزمێکی فکریی مەعریفی لەپاڵ ئەو چەمکانەی کە کاری فەلسەفەکاری کراوە، فەلسەفە خۆشی کەوتۆتە بەر شەپۆڵی هزری و پێناسە و وێنای جیاوازی بۆچوونەکان، بۆیەشە زۆر لەبارەی فەلسەفە نووسراوە و جۆرەها شیکارو ڕاڤەی بۆ کراوە. …
درێژهشۆرش، ل ههمبهر چهمكێ مرنا بابا
نموونه/ مودێربوونا ئهقلێ سهردهمى جوان عزهت باب، پێناسهكا كویرا هزرى و دیرۆكى و سیاسى یه. هزربكه بهرى هزاران سالان رۆلێ بابى ههبوویه، بگره ژ سهردهمێ ئیبراهیم و مۆسا پێغهمبهر رۆلێ بابى رۆلهكێ سهردهست بوویه، ئانكو ئهڤ پێناسه و رههه ڤهدگهریته قۆناغا درۆستبوونا بنگههێ بابسالاریێ. ل گورى وان زانیارێن د ئیكولۆژى/ …
درێژهسەرنجێک لە بارەی ڕۆمانی ”مرۆڤی هەرزان”
یوسف اسماعیل عەزیز ئەم ڕۆمانە لە نووسینی نووسینی، گۆران سەباح، وەشانی نووسیار بە چاپی گەیاندووە. ساڵی ٢٠٢١. یەکێکە لە ڕۆمانە تایبەتەکانی ئەم زەمەنە، کتێبێکی پوختی فکرییە. لەسەروی هەموویەوە، بەلایەنی خوێنەری وەکوو من، بەڕاستی نوسینی ئازاد و خەیاڵ فراوان چێژ بەخشە. دەتوانم بڵێم لە نێو ڕۆماننووسەکانی کورد یەکێکە لە باشترینەکان، تۆ …
درێژهسەفسەتگەری و پەیوەندی بیرکردنەوەی ڕەخنەیی
ئەزهار نامق ئەحمەد سۆفستاییەکان لە سەدەی چوارسەدی پێش زایین کۆمەڵەیەک پەیدابوون کە ئاراستەی فەلسەفەیان لە لێکۆڵینەوە لە بنچینەی بوون و گەردوون گۆڕی بۆ لێکۆڵینەوە لە مڕۆڤ و تواناکانی و چۆنێتی زانین. ئەوان ئایینیان بەتەواوی بەلاوەنا و خوداوەندەکانیان ڕەتکردەوە. سەفسەتەگەری بەواتایی دوو شتی جیاوازی تێکچنراو دێت، لە یونانی دێریندا سەفستەگەراکان یان …
درێژهقوتابخانەی میلیتۆس یەکەم قوتابخانەی فەلسەفە لە مێژوودا لە لێوار خاکەکانی ئاسیا و ئەوڕوپا سەری هەڵدا
دڵشاد کاوانی پێشەکی قووتابخانەی میلیتۆس وەک کۆنترین قووتابخانەی فەلسەفی ڕۆژئاوایی لە مێژووی فەلسەفەدا ناوی هاتووە. لە ئەنادۆڵ، لە ناو وڵاتی تورکیای ئێستا، لەژێر هەژموونی فەرمانڕەوایەتی یۆنانی دێریندا، کە به فەلسەفەی پێش سوقراتی ناسراوە، قوتابخانەکانی سەردەمی سوقرات، لەژێر کاریگەریی میلیتۆسدا بوون. لە ئەورووپای کۆندا فەیلەسوفەکانی پێش سوقراتیان بە فەیلەسوفی فیزیکی یان …
درێژهفەلسەفەی بیرکردنەوە لە سەردەمی نوێ دا
“بیرکردنەوەی بابەتییانە و پێویستییەکانی بیری فەلسەفی” دڵشاد کاوانی، شەقڵاوە کورد ئەو گەلەی بیرناکاتەوە” فەلسەفە و سەردەمی نوێ بیرۆکەی سەرەکی نووسینەکەم و تێڕامانە لە فەلسەفەی بابەتیی و بیرکردنەوە بابەتییانەیە یاخود پێچەوانەکەی بیرکردنەوەی بەپەلەکاری لەسەردەمی ئێستا دا. لەوانەیە هەمووان پرسیار بکەن، چۆن بیرکردنەوە لە ئێستادا بەپەلە دەبێت؟ چونکە بیرکردنەوەمان لە هیچدا ناوەستێت. …
درێژه